Tijdens een vakantie in Parijs is op zaterdag 15 juli 2010 de bas-bariton Henk Smit op 78-jarige leeftijd plotseling overleden. Smit behoorde tot de beste operazangers van Nederland en trad als oratoriumzanger meermalen met Piet van Egmond op.
Hendrik Kornelis (Henk) Smit werd geboren op 25 mei 1932 te Surhuisterveen. Hij studeerde eerst aan het conservatorium van Toronto, later aan het conservatorium van Amsterdam bij Felix Hupka en Hermann Schey, tevens volgde hij nog zanglessen bij Jess Walters. In 1961 hoorde hij bij de prijswinnaars van het Internationaal Vocalisten Concours 's-Hertogenbosch. Hij maakte zijn debuut bij De Nederlandse Opera in 1958 met een kleine rol in Puccini’s Tosca. Pas in het seizoen 1961/62 trad hij er regelmatig op. Eerst nog in kleine partijen, maar binnen enkele jaren kreeg hij ook de grote rollen te zingen.
In de jaren ’60 en ’70 trad Henk Smit ook als op als oratoriumzanger onder leiding van Piet van Egmond. Op 26 november 1966 maakte Smit als 34-jarige zanger zijn ‘debuut’ bij Van Egmond tijdens een kerkconcert (‘verzoekprogramma’) door het Amsterdams Oratorium Koor in de Mozes en Aäronkerk te Amsterdam. De hieronder geplaatste foto’s werden gemaakt tijdens een repetitie voor dit concert. In de jaren 1967, 1968, 1970 en 1971 werkte hij mee als bassolist bij uitvoeringen van Bachs Matthäus-Passion. Een geluidsfragment van Henk Smit is hier te beluisteren. Het betreft de aria “Gerne will ich mich bequemen Kreuz und Becher anzunehmen”, die in 1967 werd opgenomen tijdens een uitvoering in het Amsterdamse Concertgebouw en deel uitmaakt van de Matthäus-opname door Bovema-EMI, later uitgebracht op cd.
  |
Vanaf 1980 zong Smit elk jaar een belangrijke rol bij De Nederlandse Opera. Die nauwe verbintenis duurde tot 2001, toen hij er zijn laatste optreden had als Varlaam in Moessorgski’s Boris Godoenov. Ook bij de Nationale Reisopera was hij een graag geziene gast. Aanvankelijk zong Henk Smit als echte bas in rollen als Zacharias en Méphistophélès en schakelde pas later over op dramatische bas-baritonpartijen. Ontelbare malen trad hij op in zeer gevarieerd repertoire, van Bach via Wagner tot hedendaagse componisten.
In 2005/2006 – hij was inmiddels 73 – was Henk Smit nog steeds actief als zanger. In april 2005 viel hij in voor Jan-Hendrik Rootering in de titelrol van Massenets opera Don Quichotte en op 31 maart 2006 zong hij nog in het Amsterdamse RAI Theater in Verdi's Nabucco in de rol van de Joodse hogepriester Zacharias. In diezelfde week deed hij het Concertgebouwpubliek versteld staan door op de kortst denkbare termijn (een paar uur) met een geleend jasje en een geleende bril in te vallen voor een collega in de dertiende symfonie (‘Babi Yar’) van Shostakovich tijdens de ZaterdagMatinee.
Dit voorjaar had ik het genoegen om samen met Wijnand van Klaveren een avond bij Henk Smit in Amsterdam door te brengen. Ik had de foto’s en het programma van 26 november 1966 voor hem gekopieerd; hij herinnerde zich Piet van Egmond als “een groot vakman”.
Op maandag 26 juli vond de afscheidsbijeenkomst plaats in “De Duif”, de voormalige parochiekerk van Sint-Willibrordus binnen de Veste aan de Prinsengracht. Er waren diverse sprekers die herinneringen aan Henk Smit ophaalden. Een gelegenheidskoor onder leiding van Frank Hameleers zong, begeleid door Wijnand van Klaveren, “Wie lieblich sind deine Wohnungen” uit Ein Deutsches Requiem van Johannes Brahms en “Libera me” uit het Requiem van Gabriel Fauré. Indrukwekkend was het moment waarop de tekst “Libera me” door de aanwezigen werd meegezongen.
De crematie heeft in besloten kring plaatsgevonden.
Een “In memoriam” door Peter van der Lint, gepubliceerd in dagblad Trouw van 19 juli 2010 is hier te downloaden.
[Gerco Schaap]